ΚΡΙΤΙΚΗ

Ας ρώταγες ποιόν αγαπάω
της Νένας Φιλούση

Θέλω από την αρχή να δηλώσω ότι δεν διεκδικώ τις ούτως ή άλλως αμφιλεγόμενες δάφνες ενός κριτικού, αλλά το μικρό στοχασμό σε κάτι που με άγγιξε από μια ανάγνωση, με την πιο ιδανική μου ιδιότητα.αυτη του αναγνώστη. Είναι εξάλλου η πιό αθώα.
Πήρα στα χέρια μου το βιβλίο της Νένας Φιλούση με την απαραίτητη επιφύλαξη, πρώτον επειδή είναι Κύπρια συγγραφέας –ουδείς προφήτης στον τόπο του- δεύτερον επειδη ο τίτλος και το εξώφυλλο με παρέπεμπαν σε ακόμα ένα κυπριακό ρομάντζο με πολυ συναισθηματισμό, φολκλορικές αγάπες με καθόλου ή πολύ καθώς πρέπει σεξ, καθώς και πολύ διδακτισμό απ’ αυτόν που μας έχει συνηθίσει μια κεθεστηκυία πνευματική νομεγκλατούρα που εκπορεύεται απο την αθλιότητα του κόμματος ή των ευαίσθητων καρεκλοκενταύρων των κρατικών υπηρεσιών. Ο τρίτος λόγος ήταν ότι η συγγραφέας είναι δασκάλα σ’ενα εκπαιδευτικό σύστημα που παράγει κατα συρροήν λειτουργικά αναλφάβητους που σε κάθε τρείς λέξεις οι δυό είναι αγγλικούρες με ‘μουλαρίσιμη’ προφορά, καταπόνηση τόσο της ελληνικής όσο και της αγγλικής γλώσσας. Αν θέλετε ν’ αντιληφθείτε τι εννοώ παρακολουθείστε οποιαδήποτε δήλωση κύπριου υπουργού ή κρατικού παράγοντα σ’ όποιο δελτίο προτιμάτε.
Με αυτές τις σκέψεις έβλεπα ακόμα το εξώφυλλο. Κι έκανα την τιτάνια προσπάθεια να το ανοίξω. Είμαι πολύ επιφυλακτικός αναγνώστης. Ήταν μια συλλογή διηγημάτων.
Στο πρώτο άρχισαν να επιβεβαιώνονται οι φόβοι μου... Δεν είχα τίποτα να κάνω και συνέχισα μαζοχιστικά...
Στο τρίτο διήγημα ‘Η γειτονιά τιμάει τον Άρη’ κάτι άρχισε να με δελεάζει. Η σεμνότητα της ηρωίδας μέσα σ’ ένα πέλαγος σεμνοτυφίας και η σεμνότητα του συγγραφικού λόγου που κρατούσε τις δαμόκλειες ηθικές και κοινωνικές ισορροπίες με μια καθόλου σεμνότυφη εντιμότητα.
Και φτάνουμε στο συγκλονιστικό ‘Το νόου της Ευγενίας’. Το ταλέντο, η πλοκή των λέξεων,η πλοκή των γεγονότων και ξανά η πλοκή των λέξεων σε μιά άμιλλα μεταξύ τους ποιό να φανερωθεί πρώτο η λέξη ή το γεγονός, ποιό να καμουφλαριστεί πρώτο η φράση ή η πράξη, ποιό ν’αποκαλυφθεί πρώτο ο σπαραγμός του λιτού λόγου ή ο σπαραγμός του δρώμενου. Όλα αποκαλύπτονται μεμιάς μ’ένα χείμαρο ψιθύρων και υπαινιγμών σ’ ενα χείμαρο νεκράς φύσης. Το πτώμα ενός νεκρού αντάρτη στην πλατεία του χωριού. Το νεκρό νόου του πτώματος- το ζωντανό νόου των ζωντανών.το νόου –το καθε νόου που ψιθύρισε αυτό το νησί με φόβο και πόνο. Ένας μικρός άψυχος ψίθυρος του αδύναμου... ένα ποιήμα σε μορφή διηγήματος.
Μετά όλα ήταν εύκολα. Η συγγραφεάς ήταν κάποιος από μας ή κάποιος σαν εμένα για να είμαι πιο ακριβής. Μπορούσε πλέον να με πάει όπου ήθελε. Και με πήγε. Η μιά συγκλονιστική αποκάλυψη μετά την άλλη. Μία Κύπρος του χτές μία Κύπρος του σήμερα. Η κάθε μιά με τη στάση ή την πόζα της. Μέσα σ’ αυτά κι ένα διήγημα αθηναϊκής πλοκής που θα μπορούσε νάχε γραφεί από κάποιον καταξιωμένο της μητρόπολης.
Δέκα διηγήματα με πρωταγωνιστές δέκα γυναίκες άγνωστες μεταξύ τους.
Δέκα γυναικείοι λόγοι διαφορετικής εποχής, διαφορετικής κουλτούρας και μικρογεωγραφίας με μιά όμως ψυχοσύνθεση. Τη ψυχοσύνθεση της Νένας Φιλούση. Διαβάστε το.

Πάρις Αριστείδης